اتصال بیمار به مانیتور فقط یه کار فنی نیست، یه تصمیم تشخیصی مهمه.
اگه لیدها رو درست وصل کنی، مانیتور بهت می‌گه قلب داره چیکار می‌کنه.
ولی اگه اشتباه بزنی، ممکنه یه سکته قلبی رو پنهان کنی، یا به‌اشتباه اعلام آریتمی کنی!
پس باید یاد بگیری کجا، چرا، چطور؟

🔹 فرق مانیتورینگ و ECG ۱۲ لید چیه؟

📊 مانیتورینگ (Monitoring):
– مداوم و لحظه‌به‌لحظه انجام می‌شه
– معمولاً از ۳ یا ۵ لید استفاده می‌کنه
– برای کنترل ریتم، تعداد ضربان و تشخیص آریتمی‌ها استفاده می‌شه

📄 ECG 12 لید:
– فقط چند ثانیه ثبت می‌شه
– شامل ۱۰ لید (۴ اندامی + ۶ قفسه سینه)
– برای تشخیص سکته (MI)، بلوک‌ها، انحراف محور و تحلیل الکتریکی دقیق به‌کار می‌ره

🧠 یادت باشه: مانیتور برای لحظه‌نگریه، ECG برای تشخیص عمیق.

🟩 مانیتورینگ ۳ لیدی (رایج‌ترین مدل در صحنه EMS):

🔴 RA (Right Arm): بالای قفسه سینه راست، زیر ترقوه
🟢 LA (Left Arm): بالای قفسه سینه چپ، زیر ترقوه
⚪ LL (Left Leg): پایین چپ شکم یا روی هیپ چپ

📌 این مدل معمولاً ریتم Lead II یا Lead I رو نمایش می‌ده که برای آریتمی‌ها مفیده.

🟦 مانیتورینگ ۵ لیدی (دقیق‌تر در اورژانس و CCU):

🔴 RA (Right Arm): زیر ترقوه راست
🟢 LA (Left Arm): زیر ترقوه چپ
🟡 RL (Right Leg): پایین شکم سمت راست (زمین مشترک یا نول)
⚫ LL (Left Leg): پایین شکم سمت چپ
🟣 V (Chest Lead): وسط جناغ یا جای دقیق لید V1 (فضای بین‌دنده‌ای چهارم راست)

📌 بعضی مانیتورها امکان انتخاب لیدهای مختلف رو با همین ۵ لید دارن (Lead II, III, aVF…)

🔻 اشتباهات رایج لیدگذاری که نباید مرتکب شی:

– جا به جا زدن RA و LA (باعث وارونه شدن موج‌ها می‌شه)
– زدن لیدها روی لباس، پوست خیس، یا بدن عرق‌کرده
– استفاده از لیدهای قدیمی و خشک
– چسبوندن لید Chest به بالا یا پایین‌تر از محل مناسب

✂️ اگه موی زیاد داره، اصلاح کن.
🧼 اگه پوست خیسه، خشک کن.
📌 لید Chest رو باید دقیقاً در فضای بین دنده‌ای چهارم، کنار استرنوم راست بزنی (مثل لید V1).

👥 تمرین عملی در کلاس:
– یکی بیمار بشه، لباسشو بالا بزنه
– یکی لیدها رو طبق مدل ۳ یا ۵ لیدی وصل کنه
– مربی بررسی کنه که کدوم لید اشتباه زده شده
– بعد نقش‌ها رو عوض کنید و تمرین ادامه پیدا کنه

📌 هدف نهایی:
هر دانشجو باید بلد باشه خودش، بدون کمک، بیمار رو به مانیتور وصل کنه، تفاوت لیدها رو بفهمه و خطا نکنه.
چون یه لید اشتباه، می‌تونه یه تصمیم اشتباه بسازه… و توی فوریت، اشتباه یعنی از دست رفتن فرصت نجات.

وقتی صدای آلارم مانیتور بلند می‌شه، یعنی بدن داره با ما حرف می‌زنه.
ولی این صدا همیشه به معنی «خطر» نیست. گاهی فقط می‌گه: «یه مشکلی تو اتصال دستگاه هست» و گاهی واقعاً داره هشدار می‌ده که قلب متوقف شده!
پس فرق این دو تا رو باید دقیق بدونی.

🔹 تفاوت آلارم تکنیکی و آلارم خطر چیه؟

⚙️ آلارم تکنیکی (Technical Alarm):
– لید افتاده
– کابل قطع شده
– باتری ضعیفه
– نویز یا لرزش بیمار

🧠 این آلارم‌ها روی صفحه با پیام‌هایی مثل "Leads off" یا "Check Electrodes" نشون داده می‌شن و معمولاً با صدای کوتاه یا متفاوت همراه‌ان.

🆘 آلارم خطر بالینی (Clinical Alarm):
– ضربان قلب خیلی بالا یا خیلی پایین
– ایست قلبی
– افت SpO2
– شوک الکتریکی، Vfib، Vtach

📢 این صداها بلند، تیز و نگران‌کننده‌ان؛ و روی مانیتور پیام‌هایی مثل "Tachycardia Detected" یا "Asystole!" نمایش داده می‌شه.

🔍 نمونه آلارم‌های شایع خطر و معنی‌شون:

🔥 Tachycardia:
HR بالاتر از محدوده مجاز (مثلاً بالای ۱۲۰) → ممکنه به دلیل درد، اضطراب، خون‌ریزی یا آریتمی باشه

🧊 Bradycardia:
HR پایین (مثلاً زیر ۵۰) → در بیمار سکته‌ای یا دارویی، ممکنه نیاز به درمان فوری داشته باشه

🟥 Asystole:
خط صاف روی مانیتور، یعنی قلب ایستاده! باید بلافاصله CPR شروع بشه، لیدها چک بشه، و دارو تزریق بشه

📉 ریتم‌های پایه که باید بلد باشی:

✅ ریتم نرمال سینوسی (Normal Sinus Rhythm):
– موج P منظم
– فاصله PR طبیعی
– ضربان بین ۶۰ تا ۱۰۰
– کمپلکس QRS باریک

⚠️ VTach (Ventricular Tachycardia):
– QRS پهن، سریع، منظم
– ممکنه بیمار نبض نداشته باشه
– نیاز به شوک (اگه بدون نبض)

⚡ VFib (Ventricular Fibrillation):
– کاملاً نامنظم، بدون شکل
– فعالیت الکتریکی بی‌نظم، بدون پرفیوژن
– CPR و دفیبریلاسیون فوری

⛔ Asystole:
– خط صاف
– هیچ فعالیت الکتریکی
– CPR سریع، شوک نداره

🗣️ پرسش و پاسخ تعاملی – تمرین در کلاس:
سناریو پخش می‌کنیم روی مانیتور یا تبلت، یا ECG چاپ‌شده می‌دیم دستت.
می‌پرسم:

🟩 این ریتم چیه؟
🟩 نبض داره یا نه؟
🟩 واکنش تو چیه؟
🟩 شوک می‌دی یا نه؟
🟩 قبل از اقدام، چی رو باید چک کنی؟

این تمرین کمک می‌کنه چشم و ذهنت به هم متصل بشن. فقط ریتم رو نبینی، بتونی اقدام درست رو هم بگی.
چون در دنیای واقعی، اون کسی که با مانیتور تنهاست، تویی.

دفیبریلاتور ابزار «بازگرداندن ریتم مؤثر» است؛ اما فقط وقتی که ریتم شوک‌پذیر داریم. دانستن تفاوت دستگاه‌ها، حالت‌ها و قدم‌های ایمنی، شرطِ اقدام درست است.

تفاوت دفیبریلاتور دستی و AED 🧰

• دستی (Manual Defib): انتخاب انرژی با شماست، می‌توانید Sync/Unsync کنید، برای دفیبریلاسیون و کاردیوورژن همزمان به‌کار می‌رود.
  
  

• AED (نیمه‌خودکار): خودش ریتم را آنالیز می‌کند و می‌گوید «شوک بده/نده». انرژی را خودش تنظیم می‌کند. برای محیط‌های عمومی و پیش‌بیمارستانی عالی است.
  
  

Sync vs Unsync 🎯

• Unsync (بدون هم‌زمان‌سازی) = دفیبریلاسیون برای ریتم‌های شوک‌پذیرِ بدون نبض:
  VF / پُلْس‌لِس VT ➜ شوک فوری.
  
  

• Sync (هم‌زمان‌سازی با موج R) = کاردیوورژن همزمان برای تاکی‌آریتمی‌های با نبضِ ناپایدار:
  SVT، AF با RVR، AFL، VT با نبض ➜ وقتی بیمار فشار پایین، درد قفسه سینه، تنگی نفس شدید یا تغییر سطح هوشیاری دارد.
  ⚠️ بعد از هر شُوک، بعضی دستگاه‌ها Sync خاموش می‌شود؛ برای شُوک بعدی دوباره روشن کن.
  
  

چه زمانی دفیب؟ چه زمانی کاردیوورژن؟ ⏱️

• دفیب (Unsync): VF / پالس‌لس VT.
  CPR را قطع نکن مگر برای شُوک؛ پس از شُوک، بلافاصله CPR را از سر بگیر.
  
  

• کاردیوورژن (Sync): SVT، AF/AFL، VT با نبضِ ناپایدار.
  اگر فرصت و زمان اجازه داد، سدیشن/تسکین درد طبق پروتکل.
  
  

• شوک‌ناپذیر: Asystole و PEA ➜ شوک ممنوع؛ تمرکز بر CPR باکیفیت و درمان علت‌ها.
  
  

ایمنی قبل از هر شُوک 🛡️

• «Clear!» با صدای بلند؛ هیچ‌کس بیمار یا تخت را لمس نکند.
  
  

• اکسیژن را از قفسه سینه دور کن (یا لحظه شُوک، جریان را از صورت بیمار دور کن).
  
  

• پچ‌های دارویی (مثل نیترو) را بردار و پوست را خشک کن؛ موهای ضخیم را سریع اصلاح کن.
  
  

• پَد را روی پوست خشک و صاف بچسبان؛ روی دستگاه‌های کاشته‌شده (Pacemaker/ICD) نچسبان—حداقل ۲–۳ سانتی‌متر فاصله بده.
  
  

قرار دادن پدهای شوک 🧲

• استاندارد قدامی-جانبی: یکی زیرِ鎖ِکِ راست (زیر ترقوه راست)، دومی اپکسِ چپ (زیر نوک قلب، لترال چپ).
  
  

• جایگزین قدامی-خلفی (برای کاردیوورژن AF یا در شرایط خاص): یکی استرنال/قدامی، دومی بین کتف‌ها/خلفی چپ.
  
  

گام‌به‌گام با دفیبریلاتور دستی (دفیب VF/پالس‌لس VT) ⚡

1. ارزیابی سریع: بی‌هوشی، نبض ندارد، نفس غیرطبیعی → CPR آغاز.
   
   

2. پدها را بچسبان و ریتم را چک کن: VF/پالس‌لس VT؟
   
   

3. انتخاب انرژی بای‌فازیک (در صورت نامشخص بودن دفترچه، ۲۰۰J شروع مناسبی است)؛ دستگاه‌های مختلف را طبق برچسب همان دستگاه تنظیم کن.
   
   

4. فریاد “Clear!” ➜ شوک ➜ بلافاصله ۲ دقیقه CPR؛ سپس ریتم/نبض را دوباره ارزیابی کن و در صورت نیاز، انرژی مساوی یا بالاتر بده.
   
   

5. وقفه‌ها را به حداقل برسان؛ داروها و علل قابل برگشت را طبق پروتکل پیگیری کن.
   
   

گام‌به‌گام با AED 🤖

1. روشن کن و پدها را بچسبان؛ دست از بیمار بردار.
   
   

2. آنالیز ریتم (کسی بیمار را لمس نکند).
   
   

3. اگر “Shock Advised” ➜ فریاد “Clear!” ➜ دکمه شوک ➜ ۲ دقیقه CPR.
   
   

4. اگر “No Shock” ➜ CPR ادامه و علت‌ها را پیگیری کن.
   
   

5. به دستورهای صوتی AED گوش بده؛ آرام اما بی‌وقفه عمل کن.
   
   

کاردیوورژن همزمان (Sync) – انرژی‌های رایج 💡

• SVT / AFL: 50–100J بای‌فازیک شروع؛ در صورت عدم موفقیت، افزایش تدریجی.
  
  

• AF: 120–200J بای‌فازیک شروع؛ در صورت نیاز بالاتر.
  
  

• VT با نبض: حدود 100J شروع؛ سپس بالا ببر اگر پاسخ نداد.
  📌 همیشه Sync روشن باشد؛ مارکرهای R را روی صفحه ببین.
  
  

نمایش دستگاه و تمرین عملی 🎬👥

• نمایش دستگاه واقعی یا ویدئو/مدل آموزشی: روشن/خاموش، انتخاب مد Sync/Unsync، انتخاب انرژی، شارژ، دکمه شوک.
  
  

• تمرین قدم‌به‌قدم روی مانکن:
  
  

  • چسباندن پدها (قدامی-جانبی و قدامی-خلفی)
    
    

  • اجرای یک سناریو VF → دفیب → ۲ دقیقه CPR → ارزیابی
    
    

  • اجرای یک سناریو AF ناپایدار → Sync → انرژی مناسب → شُوک
    
    

  • هر بار فریاد “Clear!” و کنترل اکسیژن را تمرین کنید.
    
    

• چرخش نقش‌ها: لید تیم، اپراتور دستگاه، کنترل صحنه/ایمنی، تایم‌کیپر.
  
  

اشتباهات رایج که باید ازشان دوری کنی ❌

• فراموشی Sync در کاردیوورژن یا فراموشی خاموش‌بودن Sync در دفیب.
  
  

• لمس بیمار هنگام آنالیز AED یا شُوک.
  
  

• شوک دادن در Asystole/PEA.
  
  

• قطع طولانی CPR قبل/بعد از شوک.
  
  

• پد روی پوست خیس/پچ دارویی/دستگاه کاشته‌شده.
  
  

نقش تو هنگام تحویل به ED/CCU 📝

• بگو چه ریتمی دیدی، چند شوک با چه انرژی دادی، چند چرخه CPR انجام شد، پاسخ بیمار چه بود، و چه داروهایی طبق پروتکل داده شد.
  
  

• گزارش دقیق تو، ادامه درمان را سریع و هدفمند می‌کند.