معرفی ساختار اورژانس قلب و CCU
آموزش شرححالگیری قلبی و علائم حیاتی
معاینه عروق گردن، سمع قلب، سمع ریه، نبض، فشار خون
تمرین عملی بر روی بیماران واقعی/همکلاسیها
مشاهده و تحلیل یک کیس واقعی در بخش
در این بخش با راهنمایی مربی وارد اورژانس میشویم، قسمت تریاژ درد قفسه سینه، اتاق مانیتورینگ، مسیر ارجاع به CCU و نقش EMS را در کل این فرآیند مشاهده میکنیم.
سلام بچهها 👋
میخوایم اولین مهارت مهمتونو توی کارآموزی قلبی یاد بگیریم.
قبل از اینکه ECG بگیری یا دارو بدی، باید دقیق بدونی کجا ایستادی، کی باید چه کاری کنه، و اصلاً چه اتفاقی توی مسیر ورود یه بیمار قلبی میافته.
پس خوب گوش کن… 🎧
🛑 تصور کن:
تو با آمبولانس رسیدی اورژانس. یه مرد ۵۸ ساله با درد قفسه سینه توی برانه. اولین جایی که باید ببریش کجاست؟
✅ تریاژ درد قفسه سینه.
اینجا پرستار ازت اطلاعات میخواد.
حواست باشه فقط نگیا «فشار پایین بود» یا «از صبح درد داره».
با اقتدار بگو:
🗣️ «درد از ۸:۱۰ شروع شده، فشار ۹۰ روی ۶۰، نوار ECG در لید V2 تا V5 بالا رفتگی ST نشون داده، نیترو دادیم اما افاقه نکرد.»
🔍 دقیق باش. چون همین لحظه میتونه تفاوت بین مرگ و زندگی یه نفر باشه.
🖥️ بعدش، بیمار میره توی اتاق مانیتورینگ.
اینجا به دستگاههایی مثل مانیتور ریتم قلب، فشار خودکار و پالساکسیمتر وصل میشه.
هدف؟
ردیابی مداوم قلب تا تصمیم قطعی برای درمان.
تو باید یاد بگیری:
📊 نوار جدید رو کی بگیری؟
🔔 آلارمهای مانیتور رو چطور تفسیر کنی؟
🫀 و چه موقع سریع اعلام کنی: «بیمار ناپایداره، نیاز به کمک داریم!»
🚪 حالا اگه مشخص بشه بیمار سکته قلبی داره (مثل STEMI)، مسیر جدیدی فعال میشه → مستقیم به CCU یا حتی کاتلب!
💉 CCU یعنی:
یه بخش خیلی تخصصی برای بیماران با وضعیت حاد قلبی
📌 مانیتور دائم
📌 پرستار حرفهای
📌 داروهای خاص
📌 آمادگی برای احیای سریع
🎯 و نقش تو، بچه EMS، توی این سناریو چیه؟
همهچی! 😮
✅ تو همون کسی هستی که اولین نوار رو میگیره
✅ تویی که اولین آسپرین رو میدی
✅ تویی که اولین شرححال رو مینویسی
✅ تویی که به تیم درمان میگی: این بیمار کُد قرمزه!
📌 حالا یه تمرین ذهنی:
تو وارد اورژانس شدی، ECG دستته، پرستار تریاژ نگات میکنه و میپرسه:
«چی داریم؟»
تو لبخند میزنی و میگی:
🩺 «درد قفسه سینه از ۱۵ دقیقه پیش، نوار مشکوک به STEMI، نیترو جواب نداده، آمادهاید؟»
و بعدش، درِ مانیتورینگ برات باز میشه…
🌟 بچهها، این فقط یه آموزش نیست، این آینده شماست.
اگه امروز مسیر اورژانس قلب رو یاد بگیری، فردا توی صحنه واقعی، نه ترس داری، نه تردید.
تو کسی هستی که با دانشش نجات رو ممکن میکنه.
🫀🚑💪
خب حالا که بلدی، دفعه بعدی که وارد اورژانس شدی، فقط نرو تو...
با اقتدار برو تو، چون تو فوریتیای هستی که مسیر رو بلده. ❤️🔥
یاد میگیریم چطور سوالات کلیدی بپرسیم: درد از کی شروع شده؟ سابقه سکته؟ داروها؟ و... سپس با همکلاسی تمرین دونفره خواهیم داشت.
برای ارزیابی یک بیمار قلبی، قبل از هر چیزی باید بتونی در کمترین زمان، بیشترین اطلاعات مؤثر رو ازش بگیری. این اطلاعات پایهی تصمیمگیریه. نه فقط برای تو، بلکه برای پزشک اورژانس و کل تیم درمان. پس باید یاد بگیری چطور سؤال بپرسی، دقیق و کاربردی. 🎯
🔸 سؤال اول – زمان شروع درد:
بپرس: «🕐 دقیقاً از چه ساعتی درد شروع شد؟»
نه «از صبح» نه «یه مدته». باید ساعت و دقیقه رو بفهمی.
🔸 سؤال دوم – محل درد و تیرکشیدن:
«📍 درد به جاهای دیگه هم تیر میکشه؟ دست چپ؟ فک؟ پشت؟ شونه؟»
تیر کشیدن یعنی احتمال قلبی بودن بالاست.
🔸 سؤال سوم – نحوه شروع درد:
«🚶♂️ با حرکت شروع شد یا استراحت؟ با استرس؟ خواب بودی یا بیدار؟»
اگر با فعالیت اومده باشه، باید خیلی جدی بگیریش.
🔸 سؤال چهارم – سابقه بیماری و سکته:
«📋 قبلاً همچین دردی داشتی؟ سابقه سکته یا آنژیو؟ داروی قلبی میخوری؟»
🔸 سؤال پنجم – سابقه خانوادگی:
«👨👩👧👦 کسی توی خونوادت سابقه بیماری یا مرگ ناگهانی قلبی داشته؟»
🔸 سؤال ششم – داروها:
«💊 آسپرین، نیترو یا داروی فشار مصرف کردی؟ اثری داشت؟»
🔸 سؤال هفتم – علائم همراه:
«🤢 حالت تهوع داشتی؟ 😓 عرق سرد؟ 😮💨 تنگی نفس؟»
🔸 سؤال هشتم – ریسک فاکتورها:
«📈 فشار خون بالا، دیابت، چربی، سیگار، استرس زیاد داری؟»
👀 در حین سؤالپرسیدن، حواست باشه به ظاهر بیمار نگاه کنی:
▫️ نفس کشیدن
▫️ رنگ پوست
▫️ طرز حرف زدن
▫️ اضطراب یا بیقراری
گاهی حالت چهره بیمار از صد تا جواب دقیقتره.
🧑🤝🧑 حالا وقت تمرینه:
با همکلاسیات جفت شو.
یکی بیمار، یکی فوریتی.
🧾 سناریو: «مرد ۶۰ ساله با درد قفسه سینه و فشار پایین»
هر نفر ۲ دقیقه زمان داره برای گرفتن شرححال.
تمرین باید سریع، دقیق، حرفهای و بدون اتلاف وقت باشه.
بعد نقشها رو جابجا میکنید.
🎯 هدف تمرین اینه که یاد بگیری با اعتمادبهنفس و تمرکز، اطلاعاتی بگیری که توی نجات بیمار سرنوشتسازه.
در این بخش نحوه صحیح گرفتن نبض، تنفس، فشارخون، اکسیژنسنجی و تفسیر علائم حیاتی در بیماران قلبی آموزش داده میشود.
اینکه فشار ۹۰ روی ۶۰ باشه یا ۱۱۰ روی ۷۰، خودش بهتنهایی کافی نیست. باید بلد باشی علائم حیاتی رو هم درست بگیری، هم درست تفسیر کنی. چون یه عدد خشک، بدون مشاهده بالینی، ممکنه گمراهت کنه.
🔹 ۱. نبض (Pulse):
«⏱️ کِی؟ کجا؟ چطور؟»
باید هم تعداد نبض رو بدونی، هم کیفیتش رو حس کنی.
👆 یه نبض ضعیف و نامنظم، میتونه نشونه فیبریلاسیون دهلیزی یا شوک باشه.
✅ همیشه بپرس: «منتظم بود؟ قوی بود یا ضعیف؟ سریع بود یا کند؟»
🔹 2. تنفس (Respiratory Rate):
«🌬️ تنفس بیمار سریعتر از نرماله؟ سطحی یا عمیقه؟»
افزایش تعداد تنفس (تاکیپنه) توی ادم ریه، حمله قلبی، یا درد شدید شایعـه.
👀 فقط عدد رو نگیر؛ به نوع نفس کشیدن، صدای بازدم، انقباض عضلات گردن هم دقت کن.
🔹 3. فشارخون (Blood Pressure):
«💉 فشار پایین همیشه بد نیست، اما فشار همراه با علائم = هشدار!»
مثلاً فشار ۹۰ روی ۶۰ اگه بیمار رنگ پریده باشه و نبض ضعیف داشته باشه، یعنی باید سریع کاری کرد.
📌 حتماً دوتا فشار بگیر: یکی در حالت نشسته، یکی در حالت درازکش یا خوابیده.
🔹 4. اکسیژنسنجی (SpO2):
«🩸 عدد زیر ۹۴٪ توی بیمار قلبی یعنی زنگ خطر.»
بخصوص اگه بیمار تنگی نفس داره یا دچار ادم ریهست.
ولی فقط به عدد اعتماد نکن، به رنگ لب و ناخن هم نگاه کن.
📌 بیمار قلبی ممکنه اکسیژن بالا داشته باشه ولی پرفیوژن ضعیف!
👁️🗨️ نکته مهم: هر عددی بدون «نشانه بالینی» ارزش نداره.
یعنی نبض ۵۰ رو باید همراه با سطح هوشیاری ببینی.
یا فشار بالا رو با سردرد، سرگیجه، تهوع بررسی کنی.
👨🔬 تمرین عملی امروز:
۱. با همکلاسیات جفت شو
۲. یکی بیمار باشه، یکی فوریتی
۳. علائم حیاتی کامل بگیر:
– نبض (تعداد + کیفیت)
– تنفس (تعداد + عمق)
– فشار (دقیق با گوشی)
– SpO2 (با انگشت تمیز و ثابت)
۴. تفسیر کن: این بیمار پایدار هست یا نه؟
۵. نقشها رو عوض کن و دوباره تمرین کن
🎯 تسلط روی علائم حیاتی یعنی بدونی کی حالش واقعاً خرابه، حتی وقتی خودش میگه خوبم. پس هم عدد رو ببین، هم آدم رو.
با کمک مربی یاد میگیریم صداهای قلب (S1-S2، سوفلها) و ریه (رال، ویز) را تشخیص دهیم، نبضهای محیطی و ورید ژوگولار را بررسی کنیم و فشارخون را دقیق بگیریم.
اینجا قراره مهارتی یاد بگیری که هیچ دستگاهی جای تو رو نمیگیره.
هیچ مانیتور یا نوار قلبی نمیتونه اون چیزی رو بگه که تو با گوشیات و نگاهت میفهمی.
پس آماده شو، چون قراره با چشم و گوش و دستهات، صدای قلب و تنفس و جریان خون رو «بشنوی» و «ببینی».
🔹 ۱. معاینه عروق گردن (ورید ژوگولار) 🫀🔎
بیمار رو نیمهنشسته قرار بده. به گردنش نگاه کن.
آیا ورید ژوگولار برجستهست؟ بالا اومده؟ با تنفس تغییر میکنه؟
🔻 پر بودن ورید ژوگولار ممکنه نشونه نارسایی قلب راست باشه یا تامپوناد قلبی.
👆 تمرین کن نگاهت حساس بشه؛ اینا فقط یه رگ نیستن، دارن باهات حرف میزنن.
🔹 ۲. سمع قلب (S1، S2 و سوفلها) ❤️🔥👂
گوشی رو روی محلهای خاص بذار و گوش کن:
– صدای اول قلب (S1): بسته شدن دریچه میترال و تریکاسپید
– صدای دوم قلب (S2): بسته شدن آئورت و ریوی
به صدای جدا از اینا گوش کن...
🔔 صدای اضافی؟ صدای کشیده؟ اینا میتونه سوفل باشه.
💡 هر سوفل صداش یه معنی داره: مثلاً سوفل سیستولیک ممکنه نشونه تنگی آئورت باشه.
🔹 ۳. سمع ریه (ویز و رال) 🫁🎧
ویز = صدای سوت کشیدن = انسداد مسیر تنفسی
رال = صدای ترقتروق مرطوب = مایع در ریه (مثلاً ادم حاد ریه)
🟣 در بیمار قلبی، رال دوطرفه در پایه ریهها زنگ خطره.
یعنی قلب نتونسته خون رو پمپ کنه، برگشته به ریهها!
گوشی رو روی پشت و جلو قفسه سینه بذار، از بالا به پایین، چپ و راست.
🔹 ۴. بررسی نبضهای محیطی 👆🖐️
نبض رادیال، کاروتید، فمورال، دورسال پا.
– قویه؟ ضعیفه؟ دوتا با هم فرق دارن؟
– سردی اندام داری؟
– نبض نامنظمه یا دوتایی میزنه؟
این چیزا توی نوار قلب نمیاد، اما با انگشتت میفهمی.
🔹 ۵. گرفتن فشار خون دقیق 💉
اینبار نه فقط برای عدد… بلکه به صدای کوروتکوف گوش بده.
صدای اول = فشار سیستول
صدای آخر = فشار دیاستول
🟠 اگر صدا ضعیفه یا قطع و وصل میشه، با دست دیگه نبض رو نگهدار تا عدد درست رو بگیری.
👥 تمرین عملی:
▫️ جفت شو با یه همکلاسی
▫️ یکی دراز بکشه، یکی بررسی کنه:
– ورید ژوگولار
– سمع قلب
– سمع ریه
– نبضهای محیطی
– فشارخون
▫️ سپس نقشها رو عوض کنید
نترس از گوشی. باهاش حرف بزن. هر صدایی یه راز داره… تو فقط باید گوش بدی.
در قالب گروههای کوچک، یافتههای خود را با هم به اشتراک میگذاریم و مربی نکات را تکمیل میکند.
نوشیدنی، گپ دوستانه و استراحت برای ادامه کار با انرژی بیشتر.
هر گروه دو تا سه نفره شرححال، علائم حیاتی و معاینه را بهصورت کامل اجرا میکند و مربی قدمبهقدم ارزیابی میکند.
در صورت موجود بودن بیمار جدید، از ابتدا تا پایان ورود او به اورژانس را همراه با مربی مشاهده میکنیم؛ ECG، اقدامات اولیه، تصمیمگیری برای CCU و...
مرور مطالب یادگرفتهشده، پرسش و پاسخ، ارزیابی مشارکت روز اول و صحبت درباره برنامه فردا.